ชิมชีส..ชมกังหัน…ชิลล์ที่ซานสคันส์

Story & Photo by Kanjana Hongthong

ไม่รู้อัมสเตอร์ดัมโรยเสน่ห์ไว้ตั้งแต่เมื่อไหร่ ชีวิตถึงได้เวียนไปเวียนมาหาอัมสเตอร์ดัมแทบทุกปี คงเพราะอัมสเตอร์ดัมไม่ค่อยถือเนื้อถือตัว และมีความเสรีเอาไว้คอยต้อนรับแขกเหรื่อทุกคน ไม่ว่าคุณจะมาเดินสายเที่ยวพิพิธภัณฑ์ชั้นนำของโลก อยากจะมาใช้บริการเซ็กส์สะดวกซื้อ หรือเข้าคาเฟ่แล้วสั่งทั้งกัญชาและกาแฟมาพร้อมๆ กัน ก็ไม่มีใครว่าอะไร เพราะนี่คืออัมสเตอร์ดัม เมืองที่คนบูชาความเสรีต่างถวิลหา

มาถึงอัมสเตอร์ดัมทุกครั้ง ฉันเหมือนพาตัวเองกลับมาใช้ชีวิตเรื่อยเฉื่อยอีกครั้ง จอดจักรยานแล้วนั่งหย่อนน่องอยู่ริมคลอง สูดกลิ่นฉุนของกลิ่นกัญชาที่ลอยอ้อยอิ่งอยู่ตามตรอกซอกซอย เสร็จแล้วไปพิพิธภัณฑ์ที่ไหนซักแห่ง หมกตัวอยู่ในนั้น แค่นี้ก็หาเหตุผลให้มาอัมสเตอร์ดัมได้อย่างไม่รู้เบื่อ

แต่เที่ยวนี้คันแข้งคันขาอยากจะไปสูดอากาศนอกเมืองอัมสเตอร์ดัมดูบ้าง ชื่อของเมืองซานสคันส์ (Zaanse Schans) ก็ลอยลิ่วเข้ามาให้นึกถึง หลายปีแล้วสินะ ที่ฉันไม่ได้ไปที่นั่น เก้าอี้ตัวที่จอมทัพอย่างนโปเลียนเคยมานั่งดูกังหัน จะยังอยู่ดีหรือไม่ และมุมที่พระเจ้าปีเตอร์มหาราชแห่งรัสเซียเคยมาประทับเพื่อฝึกหัดการต่อเรือ จะเปลี่ยนไปแค่ไหน

อย่ามัวแต่นึกเลย คิดถึงก็ไปหาเถอะ คิดได้อย่างนั้นฉันเดินมุ่งหน้าไปหาสถานีรถไฟประจำเมือง มองหารถไฟที่จะมุ่งหน้าไปสถานี Koog-Zaandijk แค่ราวๆ 20 นาที รถก็แน่นิ่งที่สถานี Koog-Zaandijk ถ้ามากับกรุ๊ปทัวร์คงสบายกว่านี้เยอะ เพราะบัสคงไปปล่อยกันที่ซานสคันส์เลย แต่กรณีมากับกรุ๊ปตัวอย่างฉัน ลงจากสถานีรถไฟแล้วต้องเดินฝ่าความเปลี่ยวต่อไปอีก 15 นาที

ริมแม่น้ำซาน (Zaan) มีคาเฟ่เปิดใหม่ให้ผู้คนไปนั่งแฮงก์เอาท์กันอย่างสบายอารมณ์ ฉันเองก็นึกอยากลงไปนั่งชิลล์ชิดแม่น้ำซานแบบนั้นบ้าง แต่อีกใจอยากเห็นเมืองกังหันที่รอคอยอยู่จึงเดินฝ่าเปลวแดดรุดก้าวข้ามสะพานที่พาดผ่านแม่น้ำซานต่อไป

ซัมเมอร์ปลุกให้ซานสคันส์เป็นหนังคนละม้วนกับที่เห็นเมื่อหลายปีก่อน ยามนั้นขมุกขมัวทึมเทา บรรยากาศครึ้มฟ้าครึ้มฝนชวนเหงา แต่เที่ยวนี้น่ะเหรอ ซานสคันส์ดูร่าเริงเกินกว่าเหตุ แดดซัมเมอร์หวานฉ่ำจนอยากนั่งผึ่งแดดที่นี่เหลือเกิน เด็กๆ หลายคนกระโดดตัวปลิวจากสะพานลงไปแหวกว่ายในแม่น้ำซาน คู่รักนั่งผึ่งแดดบนเก้าอี้ไม้ริมทางอย่างหวานฉ่ำ

ลมเย็นปลิวมากระทบผิวกายตลอดเวลา ต้นไม้ใบหญ้าดูเบิกบานสมกับอยู่ในเดือนร้อน และแทบทุกวินาทีจะมีสองล้อปั่นโฉบไปมาราวกับว่า ซานสคันส์เป็นสนามประลองสองล้อ ที่นี่คงอากาศดีจนนักท่องเที่ยวนิยมเช่าจักรยานมาปั่นกันอยู่ที่นี่แล้วคล้ายว่าโลกหมุนช้า

กังหันลมโบราณหมุนอย่างอ้อยอิ่ง นั่งริมน้ำมองกังหันลมพวกนี้แล้วก็นึกเสียดาย เกือบไปแล้วสินะที่กังหันลมเกือบจะสูญหายไปจากเนเธอร์แลนด์ เพราะชาวเนเธอร์แลนด์ที่ไม่ค่อยเห็นคุณค่า สมัยก่อนเขาว่ามีเป็นหมื่นหลัง แต่เดี๋ยวนี้เหลือแค่หลักพัน และอยู่ที่ซานสคันส์แค่ 10 กว่าจุดแค่นั้น

เป็นอันรู้กันในหมู่นักท่องเที่ยวว่า ชาวดัตช์เป็นชาติแรกในโลกที่ประดิษฐ์กังหันลม และถ้ามาเนเธอร์แลนด์แล้วอยากเห็นกังหันแบบเต็มๆ ก็ต้องมาแหงนคอมองกันที่ซานสคันส์ เรียกว่า ไม่มีใครบอกลาซานสคันส์โดยไม่จับกังหันเข้าเมมมอรี่การ์ดอย่างแน่นอน

ว่ากันว่า สมัยก่อนกังหันลมช่วยทุ่นแรงแก่พวกโรงงานอุตสาหกรรม หน้าที่ของมันนอกจากจะใช้วิดน้ำ ยังใช้หีบน้ำมันจากดอกมัสตาร์ด โม่แป้ง สีข้าว ทำสีกระดาษ และเลื่อยไม้ แต่หลังจากมีการปฎิวัติอุตสาหกรรม เครื่องจักรที่ใช้ถ่านหินได้เปลี่ยนโฉมของโรงงานอุตสาหกรรมให้ก้าวรุดหน้า กังหันลมก็ถูกลืม

กระทั่งปี 1960 เนเธอร์แลนด์ถึงได้มีความคิดที่จะสร้างหมู่บ้านซานสคันส์ขึ้นมา โดยย้ายบ้านเรือนอาคารโบราณ และกังหันลม จากทั่วย่านหมู่บ้านซานสคันส์มาตั้งบริเวณริมแม่น้ำซาน และจำลองบรรยากาศให้เหมือนกับหมู่บ้านในสมัยก่อน กังหันลมได้รับการบูรณะซ่อมแซมจนกลับมาใช้งานได้

แม้ทุกวันนี้ชาวดัตช์จะสามารถดำเนินชีวิตอยู่ได้ โดยไม่ต้องพึ่งพากังหัน แต่ดูเหมือนกังหันได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตชาวดัตช์ไม่แพ้จักรยาน ที่จริงแล้วซานสคันส์เป็นพิพิธภัณฑ์เปิด อาคารบ้านเรือนแบบโบราณที่เห็นนั้น เป็นความตั้งใจของเนเธอร์แลนด์ ที่อยากให้คนต่างถิ่นได้เห็นและสัมผัสประสบการณ์ความเป็นอยู่ของชาวดัตช์ในสมัยก่อน

คนชอบบรรยากาศแบบหลวมๆ สบายๆ โปร่งๆ มาซานสคันส์น่าจะชอบ ที่นี่ไม่แออัดเหมือนอัมสเตอร์ดัม บ้านเรือนแบบดัตช์โบราณโดยมากหลังเล็กกระทัดรัด น่ารัก มีสวนหลังบ้าน ใต้ร่มไม้มีเก้าอี้ไม้บนสนามหญ้าสีเขียวริมคลองที่ลดเลี้ยวไปตามบ้านช่องห้องหับ หลายคนดูท่าว่าไม่รีบ พวกเขาจะจับจองเก้าอี้ริมคลอง

ยิ่งคู่ไหนเพิ่งจีบกันใหม่ๆ จะเอยด้วยการนั่งตรวจสุขภาพในช่องปากกันอย่างลืมแหงนไปดูกังหัน และไม่สนใจเสียงฝูงแกะที่ร้องอยู่ข้างๆ

ก็ต้องยอมว่าเป็นชีวิตเคลื่อนไปอย่างอ้อยอิ่งและรื่นรมย์ ใครก็ตามที่โหยหาอารมณ์ละเมียดละมุนแบบนี้ รับรองว่าอัมสเตอร์ดัมอาจจะปรนเปรอให้คุณไม่ได้ แต่ที่ซานสคันส์จะทำให้คุณอมยิ้มกับฉากธรรมชาติที่คล้ายอยู่ท่ามกลางหมู่บ้านในนิทาน

เดินเรื่อยลึกเข้าไปในหมู่บ้าน ก็มีทั้งโรงทำรองเท้าไม้ โรงทำมัสตาร์ด ชีสฟาร์ม และโรงหีบน้ำมัน และพิพิธภัณฑ์หลายแห่ง รองเท้าสีสันเจ็บๆ คู่ใหญ่ๆ จอดไว้หน้าบ้านที่เขาทำรองเท้าไม้ ด้านในผลักประตูเข้าไปเขาบอกเล่าการทำรองเท้าไม้ในยุคต่างๆ ของชาวดัตช์

เพราะคนโบราณนิยมสวมรองเท้าไม้ทำงานในที่นา มีทั้งภาพนิ่งและวีดีโอบอกเล่าความเป็นมาอย่างละเอียด ไล่มาตั้งแต่ไม้ยังเป็นท่อนจนออกมาเป็นรองเท้าไม้สีสันฉูดฉาด สมัยก่อนคนที่นี่เขาใส่รองเท้าไม้เพื่อป้องกันน้ำกัดเท้าและใส่เวลาน้ำท่วม และคงไม่ค่อยได้เปลี่ยนรองเท้ากันถี่เหมือนคนสมัยนี้ ลึกเข้าไปด้านในเป็นห้องสาธิตการทำรองเท้าไม้ หลายคนดูแล้วก็มักลงเอยด้วยการหิ้วรองเท้าไม้กลับบ้าน

ละจากบ้านทำรองเท้าเดินตามกลิ่นชีสที่ลอยตามลมมาหยุดที่หน้าบ้านแห่งหนึ่ง แค่ผลักประตูฉันตาทั้งคู่ก็เบิกโพลง ชีสก้อนกลมขนาดใหญ่วางเรียงรายบนชั้นเหมือนงานศิลปะ งานนี้ไม่ได้ชมชีสอย่างเดียวแต่ชิมชีสารพัดชนิดจนพุงกาง

ซานสคันส์มอบแพ็คเกจความชิลล์มาให้ครบสูตรจริงๆ ชิลล์จนไม่นึกอยากจะถอนสมอกลับสู่อ้อมอกอัมสเตอร์ดัม กังหัน ชีส รองเท้าไม้ แดดอุ่นอ่อนและสายลมในซัมเมอร์ ทุกอย่างหลอมรวมเป็นซานสคันส์

ข้อมูลเพิ่มเติม
– หากสัญจรมาจากหัวเมืองใหญ่อื่นๆ ในยุโรปเช่นปารีส บรัสเซล หรือลอนดอนเพื่อมาอัมสเตอร์ดัมใช้บริการรถไฟยุโรปได้
– อัมสเตอร์ดัมเป็นเมืองใหญ่ที่มีที่พักให้เลือกหลายโซน แนะนำให้พักรอบๆ สถานีรถไฟประจำเมืองมีที่พักให้เลือกเยอะและเดินทางสะดวกใกล้แหล่งท่องเที่ยว